(..)Już u św.Bazylego mamy rozbudowaną teorię mistyki światła,z tym że odkrywanie piękna Boga dzięki Duchowi Świętemu nie oznacza celu poznawczego,ile raczej postępowanie na drodze przebóstwienia(gr.teosis),dokonującego się w Duchu Świętym i przez Niego:"Dzięki Niemu-wnioskuje św.Bazyli-serca wznoszą się ku górze,słabi [dają się]prowadzić za rękę,a ci,którzy posuwają się naprzód,doskonalą się.On to,świecąc tym,którzy oczyścili się z każdej plamy,sprawia,że stają się duchowymi istotami dzięki wspólnocie z Nim samym.I podobnie jak ciała jasne,przejrzyste,kiedy pada na nie promień,stają się lśniące i błyszczą innym,choć nie własnym blaskiem,tak samo dusze niosące Ducha,oświecone przez Ducha,one właśnie stają się duchowe i łaskę przekazują innym."Chrześcijańska refleksja wyodrębniła kilka rodzajów światła i oświecenia,wyróżniając:światło naturalne,światło wiary,światło łaski i,w życiu wiecznym,światło chwały.Duch Święty,udzielając nam światła wiary,pozwala poznawać sprawy przekraczające zdolności rozumu zarówno w odniesieniu do spraw wielkich,jak i w porządkowaniu spraw codziennych.Obecność Ducha Świętego w człowieku jest tożsama z posiadaniem nadprzyrodzonego światła,bez którego człowiek wewnętrznie popada w ciemność.To działanie oświecające Ducha Świętego jest szczególnie ewidentne przy darze prorockim.Podczas gdy ludzie,poznając rozumem naturalnym,nie są w stanie uchwycić wewnętrznej spójności pomiędzy prawdami objawionymi i życiem,to Duch Święty,wydobywając na światło te połączenia ,daje ich zrozumienie.Światło Ducha Świętego nie tylko jest źródłem poznania,ale także przemiany osób i ich zanurzenia w jasności Boga. Zarówno w doświadczeniu mistycznym,jak i charyzmatycznym światło Ducha Świętego jawi się jako wielokrotnie przekraczające możliwości naturalnego światła rozumu.(..)
Fragment książki "Duch Dialogujący" Ks.Krzysztof Guzowski